สวัสดีค่ะ  หลังจากได้เรียนรู้เกี่ยวกับตัวเลขในภาษาเวียดนามกันไปแล้ว ครั้งนี้เราจะมาเรียนรู้เกี่ยวกับเรื่องราวของคนในครอบครัวของประเทศเวียดนามกันค่ะ 
          ฟังสำเนียงการออกเสียงได้ที่  รายการสถานีวิทยุศึกษา  FM 92MHz   AM 1161KHz www.moeradiothai.net  รับฟังผ่านดาวเทียมช่อง R31 

Biet Tieng Viet biet den Viet Nam
รู้ภาษาเวียด รู้จักเวียดนาม
โดย  อาจารย์ ดร.พิเชฐ  สายพันธ์
คณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

                                                       Bo me anh em
                                                        พ่อ แม่ พี่ น้อง 

Bo me anh em
(โบ๋ แหมะ แองห์ แอม)
แปลว่า พ่อ แม่ พี่ น้อง 

สวัสดีครับ ที่ผ่านมา ก็ได้ทราบเรื่องราวเบื้องต้นเกี่ยวกับเวียดนามไปแล้ว ไม่ว่าจะเป็นที่มาของชื่อเวียดนาม การทักทายทำความรู้จัก ตัวเลขและธรรมเนียมการใช้ตัวเลข (อันนี้ท่านผู้ฟังที่จะไปเวียดนามและการช็อบปิ้งอยากรู้มาก) รวมทั้งได้รู้จักเทศกาลสำคัญที่ผ่านมาคือเทศกาลตรุษปีใหม่เวียดนามหรือที่เรียกว่าเต๊ดเวียดนาม มาคราวนี้เราจะได้แนะนำคำศัพท์เกี่ยวกับคนในครอบครัว เพราะหากเราจะทำความรู้จักชาวเวียดนาม เรื่องราวของคนในครอบครัวก็เป็นเรื่องราวที่ชาวเวียดนามให้ความสำคัญมาก อย่างน้อยเราทักทายกับเพื่อนชาวเวียดนามและมีโอกาสได้พบปะกับคนในครอบครัวของเพื่อนชาวเวียดนามของเราด้วย จะช่วยสร้างความสนิทสนมคุ้นเคยให้มากเลยครับ 

เริ่มจากรู้จักคำว่า "พ่อ แม่" กันก่อนนะครับ

คำว่า "พ่อ" ในภาษาเวียดนามออกเสียงว่า "โบ๋" (Bo)
คำว่า "แม่" ในภาษาเวียดนามออกเสียงว่า "แหมะ" (Me)

ดังนั้นเวลาเรียกคำว่า "พ่อ แม่" ก็จะออกเสียงในภาษาเวียดนามว่า "โบ๋ แหมะ" (Bo me)
คำว่า Bo me (โบ๋-แหมะ) ในภาษาเวียดนาม ฟังดูแล้วก็จะคล้ายๆ กับคำว่า "พ่อ แม่" ของภาษาไทยเรานะครับ ยิ่งคำว่า แหมะ ที่หมายถึงแม่ นี่ยิ่งใกล้เคียงมาก ต่างกันตรงที่ถ้าเป็นภาษาเวียดนามเสียงจะสั้นกว่า คือใช้สระแอะ ออกเสียงเป็น แหมะ แต่ภาษาไทยจะลากเสียงยาวกว่า คือสระแอเติมไม้เอก ออกเสียงเป็น แม่ 

เวลาที่ใช้เรียกพ่อแม่กันจริงๆ ชาวเวียดนามเขาจะมีเสียงท้าย ที่เราเรียกว่าสร้อยเสียง เพื่อฟังดูสุภาพขึ้น ไม่เรียก "พ่อ" หรือ "แม่" เฉยๆ 

คำสร้อยเสียงนั้น ออกเสียงว่า oi (เอย) คนไทยฟังแล้วจะคุ้นกับคำนี้มากเลย เพราะเหมือนคำว่า "เอย" เวลาที่เราใช้ลงท้ายประโยคหรือบทกวี แถมคำว่า oi (เอย) ของภาษาเวียดนาม ก็ยังทำหน้าที่คล้ายกันคือลงท้ายเพื่อให้มีน้ำเสียงและฟังดูสุภาพขึ้น 

ดังนั้นเราก็จะใช้คำนี้ลงท้ายเรียก พ่อ แม่ ในภาษาเวียดนามได้อย่างที่เราก็คุ้นเคยดีนะครับ
Bo oi (โบ๋ เอย)
Me oi (แหมะ เอย)
เป็นไงครับ ฟังดูคุ้นเคยและก็เพราะอีกด้วยนะครับ 

คำว่า Bo oi (โบ๋-เอย) Me oi (แหมะ-เอย) เป็นคำเรียกที่สามารถพูดขึ้นมาลอยๆ ได้โดยไม่ต้องมีประธานของประโยค ทีนี้ ถ้าเราจะลองพูดเป็นประโยค เช่น เรารู้จักคำกริยาที่หมายถึงสวัสดีแล้ว จำได้ใช่ไหมครับ คำว่า chào (จ่าว) ที่แปลว่าสวัสดี เรามาฝึกประโยคสวัสดีพ่อ-แม่ กันนะครับ 

ทีนี้พอเป็นประโยคก็ต้องมีประธานของประโยค ซึ่งก็คือตัวเราผู้พูด พูดในฐานะที่เป็นลูก ดังนั้นก็จะต้องมีคำแทนตัวเองว่า con (กอน) ซึ่งมีความหมายว่า ลูก 
เช่น Con chào bo. (กอน-จ่าว-โบ๋) ก็แปลว่า (ลูก)สวัสดีพ่อ
หรือ Con chào me (กอน-จ่าว-แหมะ) ก็แปลว่า (ลูก)สวัสดีแม่ 

หากจะพูดประโยคนี้ให้ฟังสุภาพขึ้นอีก ก็จะลงท้ายประโยคด้วยคำว่า a (อ่ะ) ซึ่งแปลว่า ครับ/ค่ะ 

คำว่า a (อ่ะ) นี้เด็กวัยรุ่นไทยชอบใช้กันบ่อยๆ อยู่แล้ว ที่จริงในภาษาเวียดนามหากพูดคำนี้ก็ถือว่า เป็นคนพูดสุภาพนะครับ คือลงท้ายด้วยครับ/ค่ะ กันเสมอ
เช่น Con chào bo a . (กอน-จ่าว-โบ๋-อ่ะ) แปลว่า (ลูก)สวัสดีพ่อ(ครับ/ค่ะ)
หรือ Con chào me a . (กอน-จ่าว-แหมะ-อ่ะ) แปลว่า (ลูก)สวัสดีแม่(ครับ/ค่ะ) 

สังเกตว่า คำลงท้ายสองคำคือคือว่า a (อ่ะ) ที่กล่าวไปเมื่อกี้ กับคำว่า oi (เอย) ที่กล่าวไปก่อนหน้านี้ มีการใช้แตกต่างกันเล็กน้อยนะครับ 

คือ คำว่า oi (เอย) ไม่ค่อยนิยมเอาไปลงท้ายประโยค แต่คำว่า a (อ่ะ) จะใช้ทั้งลงท้ายประโยคก็ได้ หรือจะใช้พูดลงท้ายคำลอยๆ ก็ได้
เช่น Bo a (โบ๋-อ่ะ) Me a (แหมะ-อ่ะ) ที่จะหมายถึง พ่อครับ/พ่อค่ะ หรือ แม่ครับ/แม่ค่ะ ก็นิยมใช้เช่นเดียวกับ Bo oi (โบ๋-เอย) Me a oi (แหมะ-เอย) เช่นกัน 

ดังนั้นตอนนี้เรามีคำศัพท์ใหม่ที่หมายถึง พ่อ แม่ และลูกพร้อมกันทีเดียวสามคำ คือ
Bo (โบ๋) หมายถึงพ่อ
Me (แหมะ) หมายถึงแม่
Con (กอน) หมายถึงลูก 

เมื่อพูดถึงคำว่า con (กอน) ที่แปลว่าลูก เรามาทำความรู้จักคำเรียกลำดับลูกเลยนะครับ เพราะคราวที่แล้วก็ได้แนะนำให้รู้จักการเรียกเลขและลำดับที่ไปแล้ว คำเรียกลำดับลูกก็จะเรียกเรียงตามตัวเลขตามลำดับ

คงจำคำเรียกเลขกันได้นะครับตั้งแต่ 1-10 คือ
mot (โหมด) hai (ฮาย) ba (บา) bon (โบ๋น) nam (นำ) sau (เสา) bai (ไบ๋)
ta´m (ต๋าม) chín (จิ๋น) muo`i (เหมื่อย) 

และอย่าลืมว่า ถ้าเป็นลำดับที่ 1 ให้ใช้คำว่า nhat (เญิ๊ด) และลำดับที่ 4 ให้ใช้คำว่า tu (ตือ)
ดังนั้นคำเรียกลำดับลูกก็จะเป็นดังนี้

ลูกคนที่ 1 หรือลูกคนโต ใช้คำว่า (กอน-ถือ-เญิ๊ด) หรือมีคำเฉพาะเรียกลูกคนโตว่า (กอน-ก่า)
ลูกคนที่ 2 ใช้คำว่า (กอน-ถือ-ฮาย)
ลูกคนที่ 3 ใช้คำว่า (กอน-ถือ-บา)
ลูกคนที่ 4 ใช้คำว่า (กอน-ถือ-ตือ)
ลูกคนที่ 5 ใช้คำว่า (กอน-ถือ-นำ)
ลูกคนที่ 6 ใช้คำว่า (กอน-ถือ-เสา)
ลูกคนที่ 7 ใช้คำว่า (กอน-ถือ -ไบ๋)
ลูกคนที่ 8 ใช้คำว่า (กอน-ถือ-ต๋าม)
ลูกคนที่ 9 ใช้คำว่า (กอน-ถือ-จิ๋น)
ลูกคนที่ 10 ใช้คำว่า (กอน-ถือ-เหมื่อย) 

นี่เรานับลำดับมากถึงสิบคน ในสมัยก่อนนะครับครอบครัวของชาวเวียดนามมีลูกเยอะมากเนื่องจากประเทศเวียดนามเป็นประเทศเกษตรกรรม การมีลูกเยอะก็ช่วยทำให้มีแรงงานในครอบครัวสำหรับทำการเกษตรได้มากขึ้น ซึ่งก็เป็นลักษณะทั่วไปของประเทศเกษตรกรรมทั้งหลาย ประเทศไทยเราในอดีตก็เช่นเดียวกัน ครอบครัวนึงก็มีลูกหลายคนเพราะต้องการแรงงานในครอบครัวมาช่วยทำการเพาะปลูก จนมาปัจจุบันสังคมเราเปลี่ยนไป แรงงานภาคเกษตรลดลงแต่แรงงานด้านอื่นๆ มีมากขึ้น เช่นแรงงานด้านอุตสาหกรรม แรงงานด้านบริการ ครอบครัวก็ไม่จำเป็นต้องมีลูกมาช่วยแรงงานด้านการเกษตรแบบเมื่อก่อน จึงมีลูกน้อยลง สถานการณ์แบบนี้ในปัจจุบันประเทศเวียดนามก็เป็นเช่นเดียวกัน แต่เวียดนามเขาเริ่มมีลูกน้อยลงก็ตั้งแต่สมัยเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นสังคมนิยมนี่แหละครับ ที่รัฐมีนโยบายในการควบคุมประชากรไม่ให้มีลูกครอบครัวนึงเกิน 2 คน ไม่เช่นนั้นผลผลิตในรัฐจะไม่เพียงพอ นี่ขนาดว่าเวียดนามมีนโยบายควบคุมประชากรมานานหลายสิบปีแล้ว แต่จำนวนประชากรในเวียดนามปัจจุบันก็มีมากถึง 85 ล้านคนเชียวนะครับ มากกว่าประเทศไทยเราถึง 20 ล้านคน ไทยเรามีประชากรเพียง 65 ล้านคนเท่านั้นนะครับ ทั้งที่พื้นที่ประเทศไทยก็มีมากกว่าเวียดนาม ก็แสดงว่าเวียดนามก็มีประชากรอาศัยอยู่อย่างหนาแน่นกว่าประเทศไทยมากทีเดียว เพราะพื้นที่เล็กกว่าแถมยังมีประชากรที่มากกว่า